ادبیات نظری و پیشینه تحقیق برنامه ریزی حمل و نقل، سیاست های عمده ی حمل و نقل پایدار
تعداد صفحه : 62
قالب ورد قابل ویرایش.
فهرست مطالب و بخشی از متن :
مبانی نظری وپیشینه تحقیق برنامه ریزی حمل و نقل، سیاستهای عمده‌ی حمل و نقل پایدار
فصل دوم : مبانی نظری تحقیق... 17
1-2- مقدمه. 18
2-2- مروری بر پیشینه برنامه ریزی حمل و نقل.. 18
1-2-2-سیر تکامل تفکر برنامه ریزی حمل و نقل شهری در جهان ( پس از دهه 1980): 18
2-2-2-سیر تکامل تفکر برنامه ریزی حمل و نقل در ایران.. 22
3-2- نظریه‌ها و دیدگاههای مرتبط با حمل و نقل پایدار 24
1-3-2- نظریه توسعه پایدار- توسعه پایدار شهری.. 24
2-3-2- جنبش نوشهرسازی ( نوشهرگرایی) 27
3-3-2-دیدگاههای اندیشمندان حمل و نقل انسان محور 29
1-3-3-2- جین جیکوبز. 29
2-3-3-2- کالین بوکانان.. 30
3-3-3-2-دونالد اپلیارد. 31
4-3-3-2- پیتر کالتروپ... 32
4-2- ابعاد حمل و نقل پایدار شهری.. 32
1-4-2- بعد زیست‌محیطی حمل و نقل پایدار 33
2-4-2- بعد اجتماعی حمل و نقل پایدار 33
3-4-2- بعد اقتصادی حمل و نقل پایدار 33
5-2- محورهای حمل و نقل پایدار 34
6-2- اهداف حمل و نقل پایدار 35
7-2-راهبردها و استراتژی‌های عمده حمل و نقل پایدار 38
1-7-2-تغییرات در تکنولوژی وسایل نقلیه / سوخت... 39
2-7-2-اصلاح نحوه‌ی استفاده از وسایل.. 39
3-7-2-مدیریت تقاضا 39
4-7-2-استراتژی کاربری زمین.. 40
8-2- سیاستهای عمده‌ی حمل و نقل پایدار 40
9-2- اصول برنامه ریزی و سیاست گذاری در دستیابی به حمل و نقل پایدار 41
1-9-2- محدودیت تردد وسایل نقلیه. 41
2-9-2-تغییر ساختار شهری و کاربری زمین.. 42
3-9-2-کاهش نیاز به سفر و تقلیل تأثیرات سوء حمل و نقل.. 43
1-3-9-2-ترویج پیاده‌سازی.. 43
2-3-9-2- ترویج دوچرخه سواری.. 43
3-3-9-2-گسترش حمل و نقل عمومی.. 43
4-9-2-تغییر فرهنگ استفاده از وسایل نقلیه‌ی شخصی.. 44
5-9-2-مدیریت تقاضای سفر. 44
1-5-9-2- پیش‌بینی پارکینگ‌ها 44
2-5-9-2- پیش‌بینی نیازهای حرکت کالا. 45
3-5-9-2- پیش‌بینی نیازهای معلولین.. 45
6-9-2- ارتقاء کیفیت زیست‌محیطی.. 45
7-9-2-توجه به نقش شبکه‌ی حمل و نقل در مدیریت بحران حوادث طبیعی.. 46
10-2-شاخص‌های حمل و نقل پایدار 46
11-2-چالشهای اصلی توسعه پایدار حمل و نقل.. 51
1-11-2-چالشهای پایداری مالی و اقتصادی حمل و نقل.. 51
2-11-2-چالشهای پایداری محیطی و بو مشناسی حمل و نقل.. 51
3-11-2-چالشهای پایداری اجتماعی و توزیعی حمل و نقل.. 52
12-2-چارچوب نظری تحقیق.. 52
13-2- پیاده‌سازی ( حمل و نقل پیاده محور ) 53
1-13-2- مقدمه. 53
2-13-2- ضرورت و اهمیت موضوع. 54
3-13-2- مؤلفه‌های تأثیرگذار در محیط‌های پیاده‌سازی.. 55
4-13-2- اصول و معیارهای حمل و نقل پیاده‌سازی.. 62
5-13-2- راهبردها و سیاستهای حمل و نقل پیاده‌سازی.. 63
6-13-2- نتیجه‌گیری.. 64
14-2- دوچرخه سواری.. 65
1-14-2- مقدمه. 65
2-14-2- پیشینه تردد دوچرخه در جهان و ایران.. 66
3-14-2- انواع مسیرهای دوچرخه. 66
4-14-2- عوامل مؤثر در طراحی شبکه دوچرخه سواری موفق شهری.. 67
5-14-2- نتیجه‌گیری.. 68
15- 2- جمع‌بندی و نتیجه‌گیری 68
مقدمه
ترتیب مطالب فصل حاضر به گونه‌ای است که مبانی نظری و ادبیات تحقیق در
حوزه مسائل حملونقل، به خصوص حملونقل پایدار از ابعاد مختلف مورد شناسایی
و بررسی قرار گیرد. در این فصل ابتدا پیشینهی برنامهریزی حملونقل به
طور عام و حملونقل خصوصی به طور خاص در جهان و ایران مطرح شده و سپس ابعاد
و محورهای مهم موضوع بیان شده و پس از آن بر مبنای ترتیبی که در
برنامهریزی راهبردی است اهداف، راهبردها و سیاستهای حملونقل پایدار
براساس منابع مختلف ارائه شده و در ادامه اصول برنامهریزی و سیاستگذاری
در دستیابی به حملونقل پایدار براساس موارد قبل بیان شده و در نهایت
شاخصها و چالشهای پیش روی حملونقل پایدار ارائه شده است.
هدف از تدوین مبانی نظری در این پژوهش، مطالعهی ادبیات نظری مطرح در
زمینه موضوع حملونقل پایدار و آشنایی بیشتر با موضوع است تا بتوان
دادههای لازم در مدلهای تحلیلی را بر مبنای آن تعیین نموده و به نتایج
علمی و دقیق دست یافت.
2-2- مروری بر پیشینه برنامهریزی حملونقل
1-2-2-سیر تکامل تفکر برنامهریزی حمل و نقل شهری در جهان ( پس از دهه 1980):
از آنجاییکه موضوع و مفهوم حملونقل پایدار (موضوع کلی تحقیق حاضر)،
در حوزه حملونقل انسانمحور میگنجد و براساس منابع علمی مختلف، پس از
دهه 1980 بود که نگرش برنامهریزی حملونقل به سمت مفاهیم و موضوعات
حملونقل انسانمحور گرایش پیدا کرد؛ بنابراین آنچه که نیاز است در این
تحقیق به آن پرداخته شود ، بررسی دیدگاههای حملونقلی پس از دهه 1980
میباشد.
نظریههای حملونقلی انسانمحور بعد از دهه 1980 :
یکی از مهمترین نظریههای ارائه شده در این دوران ، الگوی وونرف یا آرام سازی ترافیک
است که گرچه به لحاظ نظری در اواخر دهه 1960 تبیین گردید اما از اوایل
1980 جنبه عمومی و اجرایی به خود گرفت. وونرفها در واقع خیابان‌های واحد
همسایگی طراحی شده جهت محدود کردن سرعت خودرو و اولویت بخشی به حرکت پیاده و
زندگی روزانه ساکنان هستند.
از اواخر دهه 1980 سرمایهگذاری جهت ایجاد شبکهها و انواع سامانههای
حملونقل همگانی در شهرها ابعاد بسیار گستردهتری یافت و گرههای حملونقلی
به عنوان یکی از مهمترین کانونهای توسعه شهری مطرح گردیدند. نظریه توسعه
وابسته به حملونقل همگانی[1] که در برخی متون تخصصی با اصطلاحات و عبارات دیگری چون توسعه پیوسته با حملونقل همگانی[2] و توسعه در مجاورت حملونقل همگانی[3] نیز یاد میگردد در همین زمان ارائه شد.
از سوی دیگر، در دهه پایانی قرن گذشته و در آستانه هزاره سوم و با تقویت
گرایش به رویکردهای اجتماعی و طراحی شهری در توسعهی بافتهای پیرامونی
پایانههای حملونقلی، در سالیان اخیر توسعه حمل و نقل همگانی محور[4] به
عنوان کاملترین دیدگاه معرفی شده است که برخی از مهمترین ویژگیهای
اینگونهی اخیر، وجود کاربری مختلط در پیرامون پایانهها، توجه به کیفیات
طراحی محله، کاهش استفاده از اتومبیل شخصی و گسترش گونههای ترابری همساز
با حملو نقل همگانی به ویژه پیادهروی و دوچرخهسواری میباشد.
از سویی دیگر، دهه 90 قرن بیستم میلادی هم‌زمان با گسترش مباحث توسعه
پایدار در جهان و در شاخههای گوناگون حرفهای از جمله حملونقل بوده است.
اصطلاح حمل و نقل پایدار [5]نیز به همین دلیل از
حدود دو دهه پیش وارد ادبیات تخصصی مطالعات شهری گردید که مفهوم آن را
میتوان به طور خلاصه برگرفته از تعریف اصلی توسعه پایدار، چنین دانست: آن
گونه از حملونقل است که نیازهای جابهجایی انسان امروزی را بدون آنکه
مخاطرهای برای نسلهای آتی جهت تأمین نیازهای جابهجایی آنها ایجاد
نماید، تأمین کند.
رشد هوشمند[6] از دیگر نظریات طرح شده در دهه
پایانی قرن بیستم است که ریشههای آن در توسعه پایدار قرار داشته و به ویژه
در جهت مقابله با پراکندگی شهری و حومهنشینی، بر توسعه مراکز شهرها بر
مبنای حملو نقل همگانی و نیز کاربری زمین فشرده، مختلط، با قابلیت
پیادهروی و ایجاد طیفی از انتخابهای سکونتی تأکید مینماید.
در نهایت اینکه در آستانه هزاره سوم بر ترکیب اصول طراحی شهری و
حملونقل همگانی به ویژه سامانه های ریلی در جهت استقرار اجتماعاتی
فشردهتر، دارای کاربری مختلط و با قابلیت پیادهروی در پیرامون پایانههای
حملو نقلی بیش از پیش تأکید میگردد. از جمله مهمترین نظریههای ارائه
شده در این رابطه دهکدههای حملونقلی است که منظور ایجاد محلاتی سرزندهتر
و پایدارتر با محوریت ایستگاههای حملو نقل همگانی است ( مفیدی شمیرانی و
دیگران،5:1388).
جدول 1-2: نظریه های مرتبط با حمل و نقل شهری از 1980 تا کنون
|
دوره زمانی ارائه نظریه
|
نظریه پرداز
|
عنوان/شرح نظریه
|
ایده/تألیف اصلی
|
مهمترین اقدامات و پیشنهادات
|
|
1990-1960
|
نیک دی بوئر
|
الگوی وونرف یا
آرام سازی ترافیک
(Traffic
Calming)
|
- ایجاد همسازی میان پیاده و خودرو در خیابان های واحد همسایگی با محدود کردن سرعت و چگونگی حرکت خودروها
|
- حداکثر سرعت خودروهای معمولی 15-12 و خودروهای اضطراری 25 کیلومتر در ساعت
- پیش بینی محلهای پارک خودرو
- محل بازی بچه ها و مسیر پیاده در تمامی سطح خیابان
|
[1] -Transit Related Development (TRD)
[2] -Transit Joint Development (TJD)
[3] -Transit Adjacent Development (TAD)
[4] -Transit Oriented Development (TOD)
[5] -Sustainable Transportation
[6] -Smart Growth
